terug

Differentiatiestage Urogynaecologie/bekkenbodem

Urogynaecologie

Duur
12 maanden
Wat gaat de aios leren?

Duur: 12 maanden in Meander Medisch Centrum
Begeleider(s): Drs. E. Lenters en Dr. S.E. Schraffordt Koops (urogynaecoloog)

Inleiding
Op de poliklinieken van het Meander MC zien wij jaarlijks ongeveer 1200 nieuwe patiënten met bekkenbodemproblematiek. Door duidelijke verwijzingen vanuit de eerste lijn (d.m.v. zorgdomein) komt de patiënte met bekkenbodemproblematiek direct op het juiste spreekuur van de gynaecologen met urogynaecologie als aandachtsgebied. Dit themaspreekuur 'Urogynaecologie' vindt plaats op locatie Baarn/Amersfoort. Hier houden gynaecologen, urologen en chirurgen spreekuur op naast elkaar gesitueerde poliklinieken en vindt direct overleg plaats. Tot het bekkenbodemteam horen verder de MDL-arts, de radioloog en de bekkenbodemfysiotherapeut.
Op onze locatie te Amersfoort, waar de chirurgische ingrepen plaatsvinden heeft de bekkenfysiotherapeut de pre- en post operatieve fysiotherapeutisch zorg over de patiënten. Er zijn 3 bekkenbodemfysiotherapeuten werkzaam binnen Meander MC. In het poliklinische traject vindt multidisciplinair overleg plaats, zodat de diagnostiek, waar nodig met urodynamica en andere beeldvorming, binnen één dagdeel wordt afgerond. Hierdoor kan direct een behandelingsvoorstel worden gegeven. De huisarts ontvangt digitaal een brief met bevindingen en advies ten aanzien van de verdere mogelijkheden tot behandeling.
Meander MC geldt naast de verwijzingen uit de eerste lijn ook als een landelijk verwijscentrum bekkenbodemverzakking. Concentratie is tot stand gekomen door een individuele bekendheid en subspecialisatie van de betrokken artsen, door wetenschappelijk onderzoek, presentaties op landelijke congressen en bekendheid onder patiënten. Uniek van ons ziekenhuis is dat ook colorectale chirurgie plaatsvindt met behulp van de Da Vinci® operatierobot.
De betrokken vakgroepen, te weten chirurgie, urologie en gynaecologie werken intensief samen op het gebied van de minimaal invasieve chirurgie. Ondersteuning en borging van de kwaliteit van de zorg vinden plaats door middel van een multidisciplinaire commissie. Het MeanderMC voldoet aan de eisen zoals opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Endoscopische Chirurgie, de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie en de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Urologie en hanteert de landelijk geaccepteerde protocollen. Binnen de staf van Meander MC zijn 3 chirurgen, 3 urologen en 2 gynaecologen gespecialiseerd in robotchirurgie. Gynaecoloog Steven Schraffordt Koops is geregistreerd urogynaecoloog.
Er is een intensieve multidisciplinaire samenwerking met een routinematige gezamenlijk operatieprogramma. Er is een wekelijks gezamenlijk bekkenbodemspreekuur, en een maandelijks overleg van de commissie Minimaal Invasieve Chirurgie en MDO bekkenbodem.

Hoe ga ik leren?

Competenties/bekwaamheidsniveau
Na het basisgedeelte van de opleiding, aan het eind van het 4e opleidingsjaar heeft de AIOS voor de urogynaecologische EPA’s de bekwaamheidsniveaus bereikt uit de 3e kolom van onderstaande tabel. Het eerste doel van een differentiatie Urogynaecologie in het 5e en 6e opleidingsjaar is het bereiken van de bekwaamheidsniveaus uit de 5e kolom. Zie ook de basistabel in hoofdstuk 3.

EPA’s op 3 ijkpunten mbt bekwaamheidsniveau 1-5

IJkpunt I

na 2 jaar

(NU-kliniek)

IJkpunt II

na 4 jaar

(U-kliniek)

IJkpunt III

Na 6 jaar

Na differentiatie in het 5e/6e jaar

Basis Urogynaecologie& Bekkenbodem

2

4 (3)

4

5 na diff U

Seksuologie

2

3

3 (4)

4 na diff U

Daar waar het in de OOR Utrecht nagestreefde bekwaamheidsniveau afwijkt van het landelijk opleidingsplan (BOEG) is het bekwaamheidsniveau van het landelijk opleidingsplan eveneens vermeld, tussen ().

Specifieke leerdoelen:

  • Diagnostiek (inclusief urodynamisch onderzoek).
  • Conservatieve (medicatie, pessarium en fysiotherapie) behandeling.
  • Chirurgische therapie van genitale prolaps en incontinentie (voorwand, achterwand, SSF vaginale uterus extirpatie)
  • Multidisciplinaire samenwerking met urologie, proctologie, MDL, fysiotherapie.
  • In praktijk brengen van kennis van de gynaecologische problemen die een negatieve invloed op seksueel functioneren hebben.
  • Seksuologische problemen signaleren en seksuologische anamnese afnemen.
  • Informatie geven over therapeutische mogelijkheden en eenvoudige seksuologische behandelingen toepassen.
  • Signaleren negatieve seksuele ervaringen patiënte, hiermee omgaan en een juiste plaats geven t.a.v. de klachten van patiënte.
  • In praktijk brengen van kennis van de gevolgen seksueel geweld voor gedrags-en klachtenpatroon.
  • Kennis en toepassing van multidisciplinaire en NVOG-richtlijnen.
  • Kunnen coachen en superviseren van en feedback geven aan ANIOS, jongerejaars AIOS, co-assistenten, etc.
  • Kunnen implementeren van evidence based medicine binnen een afdeling.
  • Ontwikkelen van ‘clinical leadership’.
  • Het kunnen uitvoeren van uterus-sparende vaginale chirurgische techniek(en) bij een descensus uteri; SSF.
  • Het kunnen assisteren bij laparoscopische prolaps operaties (robot).
  • Het kunnen uitvoeren van mid-urethrale synthetische sling procedures
  • De indicatie kunnen stellen tot, en het toepassen van vaginale prolaps chirurgie met behulp van synthetisch materiaal.
  • Het zelfstandig kunnen uitvoeren en interpreteren van urodynamisch onderzoek, anorectaal functieonderzoek en cystoscopisch onderzoek.
  • Meelopen met bekkenbodemfysiotherapeuten
  • Meelopen met urologen en chirurgen

Urogynaecologie volgens BOEG

Thema Lagere urinewegen

Competentie

Invulling

Toetsing en portfolio

Medisch handelen

Diagnostiek en advies

Had in de basis van de opleiding al diagnostische breedte gekregen, maar groeit door naar niveau 5 op dit terrein.

Is vraagbaak voor de maatschap en bewaakt de kwaliteit van de diagnostiek in de groep.

Herkent de kwetsbare oudere en handelt volgens de principes van ouderenzorg en voert overleg met huisarts.

Geeft leiding bij het gebruik van vragenlijsten en checklisten voor de diagnostiek van urogynaecologische problemen in de maatschap.

Kan uroflowmetrie, UDO, cystoscopie, beoordelen en gebruiken.

Kan bekkenbodemkracht en motoriek beoordelen.

Kan de verdenking op een neurologische aandoening in de differentiële diagnostiek een plaats geven.

Heeft kennis van de specifieke problemen, zoals polyfarmacie.

OSATS

KPB

Voortgangstoets

1 casusbeschrijving

Conservatieve behandeling

Kan Bekkenbodem-fysiotherapeut optimaal inzetten.

Kan medicamenteuze therapie gebruiken voor incontinentie behandeling en is vraagbaak voor het behandelteam.

Specifieke handvaardigheid eisende (be)handeling

Niveau 4: Midurethrale sling / TVT-O. Voorwandplastiek

Communicatie

Kan counselen over complexe ingrepen.

Kan counselen over kansen.

Kan counselen over seksuele problematiek in relatie tot de klachten of ingreep, en eenvoudige behandeling toepassen of verwijzen naar een seksuoloog .

KPB

Brief

Kennis en Wetenschap

Is actief in het lokaal organiseren van en participeren in wetenschappelijk onderzoek bijvoorbeeld in consortiumverband.

Bezoekt minimaal een keer een internationaal geaccrediteerd urogynaecologisch congres.

Houdt in principe een keer een poster of orale presentatie over de urogynaecologie.

Geeft regelmatig onderwijs binnen behandelteam en maatschap.

Supervisie

Voortgangstoets

1 CAT

1 voordracht

Samenwerking

Vormt de spil in het behandelteam voor urogynaecologie.

Werkt samen met het 1e lijns zorgnetwerk van de patiënt.

KPB

360° beoordeling

Voorzitten bespreking

Organisatie

Maakt onderdeel uit van een netwerk van urogynaecologen.

360° beoordeling

KPB

Maatschappelijk handelen

Is zich bewust van de specifieke incontinentieproblemen bij kwetsbare ouderen.

Patiëntenfolder reviseren/maken

Professionaliteit

Kent de grenzen van eigen kunnen.

Houdt resultaten van behandelingen bij en spiegelt deze regelmatig met landelijke cijfers.

360° beoordeling

Thema Prolaps

Competentie

Invulling

Toetsing en portfolio

Medisch handelen

Diagnostiek en advies

Had in de basis van de opleiding al diagnostische breedte gekregen, maar groeit door naar niveau 5 op dit terrein.

Is vraagbaak voor de maatschap en bewaakt de kwaliteit van de diagnostiek in de groep.

Geeft leiding bij het gebruik van vragenlijsten en checklisten voor de diagnostiek van prolaps problemen in de maatschap.

Kan bekkenbodemkracht en motoriek beoordelen.

Herkent de kwetsbare oudere en handelt volgens de principes van ouderenzorg en voert overleg met een internist-geriater of specialist ouderengeneeskunde en huisarts.

KPB

Voortgangstoets

Bijhouden aantal behandelingen

1-2 casus beschrijvingen

Conservatieve behandeling

Kan Bekkenbodem-fysiotherapeut optimaal inzetten.

Specifieke handvaardigheid eisende (be)handeling

Niveau 4: Vaginale uterusextirpatie. Voor/achterwandplastiek. Manchester-Fothergill. Sacrospinale fixatie.

Niveau 3: Sacrocolpopexie (laparoscopisch dan wel robot-gestuurd)

Communicatie

Kan counselen over complexe ingrepen.

Kan counselen over ouderenproblematiek.

Kan complicaties bespreken.

Kan counselen over seksuele problematiek in relatie tot de klachten of ingreep, en eenvoudige behandeling toepassen of verwijzen naar een seksuoloog .

KPB

Kennis en Wetenschap

Gebruikt EBM in de praktijk.

Geeft regelmatig onderwijs binnen behandelteam en maatschap.

1 CAT

1 onderwijspresentatie

Samenwerking

Vormt de spil in het behandelteam voor prolaps behandeling.

Werkt samen met het 1e lijns zorgnetwerk van de patiënt.

KPB

360° beoordeling

Organisatie

Weet een zorgstraat op te zetten en te onderhouden.

Maakt deel uit van netwerk van bekkenbodem specialisten.

360° beoordeling

Maatschappelijk handelen

Komt op voor ouderen met multimorbiditeit.

Professionaliteit

Kent de grenzen van eigen kunnen.

Houdt resultaten van behandelingen bij en spiegelt deze regelmatig met nationale cijfers.

360° beoordeling

Eigen registratie complicaties

Thema Colorectaal

Competentie

Invulling

Toetsing en portfolio

Medisch handelen

Diagnostiek en advies

Heeft gebruiksklare kennis van en ervaring met de meest gangbare ziektebeelden die de fecale passage en continentie, rectale prolaps beïnvloeden.

Is vraagbaak voor de maatschap en bewaakt de kwaliteit van de diagnostiek in de groep.

Geeft in het behandelteam leiding bij het gebruik van vragenlijsten en checklisten voor de diagnostiek van colorectale problemen

Herkennen en diagnosticeren van een recto-vaginale fistel.

Kan (video)defecografie, endoanale echoscopieen dynamische MRI beoordelen en gebruiken.

Kan de anale kracht en motoriek beoordelen.

Kan de verdenking op een neurologische aandoening (spina bifida, MS, Parkinson, ruggemergletsel, neuropathie, CVA) in de differentiële diagnostiek een plaats geven.

KPB

OSATS

Bijhouden aantal verrichtingen

1-2 casusbeschrijving

Conservatieve behandeling

Kan Bekkenbodem-fysiotherapeut optimaal inzetten.

Kan medicamenteuze therapie en darmspoelingen gebruiken voor het verbeteren van de fecale continentie.

Specifieke handvaardigheid eisende (be)handeling

Niveau 4: Herstel verse totaalruptuur. Transvaginaal herstel recto - en enterocele.

Niveau 3: Abdominaal herstel recto- en enterocele = anterieure rectopexie.

Niveau 3: Laparoscopisch dan wel robot-gestuurd assisteren bij colorectale minimaal invasieve ingrepen

Communicatie

Kan counselen over complexe ingrepen.

Kan counselen over kansen.

Kan counselen over seksuele problematiek in relatie tot de klachten of ingreep, en eenvoudige behandeling toepassen of verwijzen naar een seksuoloog .

KPB

Kennis en Wetenschap

Gebruikt EBM in de praktijk.

Geeft regelmatig onderwijs binnen behandelteam en maatschap

KPB

1 protocol(revisie)

Samenwerking

Participeert in het behandelteam voor colorectale problemen.

Werkt samen met het 1e lijns zorgnetwerk van de patiënt.

KPB

360° beoordeling

Voorzitten bespreking

Organisatie

Weet een multidisciplinair team op te zetten en te onderhouden

Maakt onderdeel uit van een netwerk van anorectale behandelaars.

360° beoordeling

Maatschappelijk handelen

Komt op voor de oudere met incontinentieproblematiek.

Professionaliteit

Kent de grenzen van eigen kunnen.

Houdt resultaten van behandelingen bij en spiegelt deze regelmatig met landelijke cijfers.

360° beoordeling

Registratie eigen complicaties

Overige leerdoelen Meander MC
Thema Bekkenbodem algemeen

Competentie

Invulling

Toetsing en portfolio

Medisch handelen

Diagnostiek en advies

De aandachtsgebiedhouder:

Heeft kennis van de pathologie rondom de bekkenbodem en alle gangbare therapieën.

Kan anamnese en het basale onderzoek met gebruik making van de POP-Q score uitvoeren. Kan ook een UDO lezen en een MRI bekkenbodem in grote lijnen beoordelen. Kan in overleg met andere disciplines het juiste behandelplan vaststellen.

KPB

Voortgangstoets

Conservatieve behandeling

Kent de mogelijke conservatieve oplossingen en kan deze uitvoeren.

Specifieke handvaardigheid eisende (be)handeling

Assisteren van een laparoscopische benadering van de bekkenbodemproblematiek, laparoscopisch, dan wel met behulp van een robot.

OSATS

Opleidingsactiviteiten
Urogynaecologische klachten worden veelvuldig multidisciplinair opgelost. Derhalve kan tijdens dit differentiatiejaar meegelopen worden met diverse specialisten:

  1. Urogynaecoloog. Tijdens het prolaps- en incontinentie spreekuur verdiept de differentiant zich samen met de urogynaecoloog in de diagnostiek en de behandelingen van (recidief) prolaps en de hieraan gerelateerde functiestoornissen zoals urine en fecale incontinentie.
    De differentiant leert welke operatietechniek het beste is voor de individuele prolapspatiënte. Is dit een klassieke operatie zoals een vaginale uterus extirpatie met voor- achterwand plastiek, een Manchester Fothergill, een sacrospinale fixatie of juist een laparoscopische sacrocolpopexie of een hysteropexie? Deze technieken worden ook toegepast door de differentiant, eerst samen met de urogynaecoloog en later evt zelfstandig.
    Zelfstandig begeleiden van het UDO spreekuur met de incontinentie verpleegkundige.
    De differentiant leert het urodynamisch onderzoek te interpreteren en een behandeling van urine-incontinentie te bepalen: midurethrale slingprocedure, blaashalsinjectie of anti-cholinergica.
  2. Uroloog. Tijdens de urologie stage wordt de cystoscopie zelfstandig uitgevoerd.
  3. Colorectale chirurg. De differentiant loopt mee met het proctologie spreekuur (proctoscopie, dynamische MRI) en opereert met de colorectaal chirurg (sfincterrepair en laparoscopische rectopexie).
  4. Bekkenbodemfysiotherapeut.
  5. MDL-arts.
    Maandelijks is er de multidisciplinaire bekkenbodemwerkgroep bespreking in aanwezigheid van een uroloog, colorectaal chirurg, incontinentieverpleegkundige, seksuoloog, MDL-arts en bekkenbodemfysiotherapeuten.

Rooster

  • 2 prolaps- en incontinentie spreekuren per week.
  • 1 UDO spreekuur per week
  • 1 OK dag per week
  • Dagdeel voor wetenschappelijk onderzoek / onderwijs
  • 1 dagdeel meelopen met uroloog, colorectaal chirurg, bekkenbodemfysiotherapeut of MDL-arts
  • Supervisie verloskamers/diensten

Lidmaatschappen:
Werkgroep bekkenbodem NVOG

Nascholing:​

  • Eenmaal bezoek van het congres van de International Urogynaecological Association (IUGA)
  • Cursus urogynaecologie

Voortgang en toetsing
Tijdens het introductiegesprek-, voortgangs- en eindgesprek wordt het plan voor de stage en het individueel opleidingsplan opgesteld, besproken, aangepast en beoordeeld.

Gesprekken

Introductiegesprek

1x

Voortgangsgesprek

4x

Eindgesprek

1x

Toetsing

KPB/ OSATS

>10

Verslag cursus

2x

Voortgangstoets kennis

1 x

360° multisource feedback

1 x

CAT

2 x

Wetenschappelijke publicatie of voordracht

1x

Bekwaamverklaring

Zie Lokaal Opleidingsplan

Geschiktheidverklaring

1x

Portfolio

aantallen operaties (zelf gedaan en geassisteerd), cursussen en documentatie ziektebeelden

Alle opleidingsonderdelen in deze instelling