terug

Keuzestage

Module Klinische Cytologie

Duur
3 maanden
Wat gaat de aios leren?

Leerdoelen:

  • Vaardig worden in het bewerken en beoordelen van alle cytologische materiaalsoorten met oog voor het belang van de patiënt, de snelheid van het diagnostisch traject en de (kosten)effectiviteit.
  • In staat zijn een goed, kort, bondig en gestructureerd microscopieverslag te schrijven met een heldere, leesbare conclusie (en evt. vervolgadvies).
  • In staat zijn de bevindingen met de aanvragend arts te bespreken in het licht van de klinische gegevens en een helder vervolgadvies te formuleren (indien meer onderzoek noodzakelijk is).
  • Inzicht hebben in de manier waarop de verschillende cytologische materiaalsoorten worden verkregen.
  • Inzicht hebben in de verschillende mogelijkheden tot bewerking van het materiaal in het laboratorium met als doel zo goed mogelijk beoordeelbare preparaten te verkrijgen.
  • Inzicht hebben in artefacten en effecten van indroging, slechte fixatie, etc. welke een betrouwbare beoordeling soms belemmeren.
  • In staat zijn de bevindingen met de voorscreenend cytologisch analisten te bespreken en te bediscussiëren met respect voor de bevindingen van de analist en met inzicht in eigen kennis en vaardigheden om samen tot een eenduidige diagnose/conclusie te komen.

Image

Voor wie is deze module bedoeld:

De module is met name geschikt voor AIOS pathologie in de laatste 3 jaar van hun opleiding die zich verder willen verdiepen en bekwamen in de cytologie. Basiskennis van de histologie van alle belangrijke orgaansystemen/tracti moet aanwezig zijn en ook dient de AIOS bekend te zijn met de beginselen van de cervixcytologie.

Hoe ga ik leren?

Opbouw van de stage:
Er wordt begonnen met een entreetoets van 10 praktische casus verspreid over alle onderdelen van de cytologie waarmee een indruk wordt verkregen van de kennis van de AIOS op het gebied van de cytologie. Deze toets wordt afgenomen en besproken in de eerste week. Ook kijkt de AIOS in de eerste week een dag mee op het cytologisch laboratorium om een indruk te verkrijgen van de bewerking van de verschillende cytologische materiaalsoorten. De 12 weken worden per thema ingedeeld, waardoor de AIOS kennis neemt van alle hoofdgebieden binnen de cytologie.

De globale indeling is als volgt:

  • week 1 t/m 3: urines
  • week 4 t/m 6: vochten*
  • week 7 t/m 9: hoofd/hals puncties**
  • week 10 t/m 12: EUS/EBUS long en GE

* onder vochten wordt onder andere verstaan pleuravocht, pericardvocht, tepelvocht, ascites.

** de hoofd/hals puncties behelzen onder andere speekselklier-, schildklier- en lymfeklierpunctaten.

NB: De nadruk ligt steeds op een deelgebied, maar uiteraard worden in de andere weken ook alle interessante afwijkende urines, vochten, hoofd/halspuncties e.d. die door de verschillende pathologen worden gezien (zonder dat de AIOS deze heeft voorgekeken) na autorisatie en voor ze het archief in gaan nog aan de AIOS aangeboden om te beoordelen, zodat een zo hoog mogelijke blootstelling aan afwijkende cytologie gewaarborgd wordt.

Image

Hiernaast wordt 1 keer in de week ’s ochtends alle afwijkende cervixcytologie (B-nummers) van de voorgaande dag bekeken, waarbij de AIOS de preparaten eerst zelf voorkijkt, vervolgens deze samen met een cytologie analist beoordeelt (bijvoorbeeld om 11u) en ten slotte hierna afwerkt met de patholoog. Er wordt naar gestreefd om alle preparaten uit het betreffende deelgebied van die week te beoordelen en deze, in ieder geval per deelgebied, zoveel mogelijk met 1 of hooguit 2 pathologen te bekijken, zodat er een éénduidige systematiek van beoordelen en verslaglegging van cytologische casus aan de AIOS aangeleerd kan worden en de progressie van de AIOS nauwgezet gevolgd kan worden. In week 1 t/m 6 wordt door de AIOS af en toe meegekeken met een cytologisch analist bij de snelbeoordeling van punctiemateriaal op de afdeling radiologie. In week 7 wordt door de AIOS een of meerdere keren op de endoscopie-afdeling meegekeken met een EUS/EBUS procedure (met longarts of gastroenteroloog).

Toetsing en eindbeoordeling:
Aan het eind van de twaalf weken wordt een eindtoets afgenomen (wederom ca.10 casus), waarbij van elk deelgebied een aantal casus worden voorgelegd om te beoordelen of de AIOS de preparaten inderdaad systematisch benadert en tot de juiste diagnose/beoordeling komt. De resultaten worden vergeleken met de resultaten van de entreetoets en met de AIOS besproken.

De toetsresultaten, tezamen met het algemeen functioneren van de AIOS in de 12 weken en de indruk van de cytologisch analisten, worden door de vakgroep onderling besproken. Dit alles komt in het eindgesprek met de AIOS aan de orde. Ook de ervaringen en bevindingen van de AIOS van de afgelopen weken worden hierin besproken en de AIOS wordt gevraagd om te reflecteren op eigen kennis en functioneren in deze module. Voorts wordt de AIOS gevraagd om input te leveren voor een eventuele verdere verbetering van de module. Uiteindelijk leidt dit tot een gezamenlijke eindbeoordeling van het functioneren van de AIOS in deze module.

Leermiddelen:
Op de afdeling zijn diverse cytologienaslagwerken aanwezig. Relevante literatuur is beschikbaar in de vakinhoudelijke klappers op de afdelingsschijf. Voorts zijn in aparte archiefkasten op de cytologie ook leermappen met cytologiecasus aanwezig welke op onderwerp geordend zijn. Tenslotte zijn diverse onderwijscasus cytologie in de archieven aanwezig en goed terug te vinden (gecodeerd middels *onderwijs).

Show-and-tell

Deze stage kenmerkt zich door de volgende aspecten:

  • Exposure: De afdeling Pathologie beschikt over ruime ervaring in de cytopathologie. Jaarlijks worden circa 10.000 preparaten cervix cytologie beoordeeld alsmede circa 5.000 preparaten klinische cytologie. Van de laatste wordt ferquent een celblok vervaardigd volgens de agarmethode.
  • Aanvullend onderzoek: Er zijn ruime mogelijkheden tot het verrichten van aanvullend cytochemisch en moleculair diagnostisch onderzoek op de preparaten waardoor in een groot aantal gevallen reeds op cytologisch materiaal een classificerende diagnose kan worden gesteld.
  • Ervaring: De analisten zijn ervaren en verlenen ondersteunende (rapid on site) beoordelingen van de cytologische puncties welke in de kliniek worden verricht. De pathologen (Dr. Doornewaard en Dr. Grefte) hebben ruime ervaring in het beoordelen van cytopathologische preparaten, in het begeleiden van AIOS op dit gebied alsmede in het geven van onderwijs aan pathologen en analisten (i.o).
  • CCKL geaccrediteerd: De afdeling is CCKL geaccrediteerd en hoopt binnenkort ook ISO gecertificeerd te geraken.
  • Stage op maat: de stage wordt op individuele basis afgestemd dus je kunt samen met de opleider richting geven aan deze stage.
  • Referentie AIOS: Op aanvraag kun je contact opnemen met AIOS die je zijn voorgegaan op deze afdeling.
Samenwerkende instellingen
Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU)
Alle opleidingsonderdelen in deze instelling