De opleiding tot dermatoloog
In Nederland kun je in alle 7 academische ziekenhuizen worden opgeleid tot dermatoloog. Lees hier wat het vak van dermatoloog inhoudt.
Ieder jaar stelt de Minister van VWS het landelijk aantal opleidingsplaatsen voor álle specialismen vast. Voor dermatologie zijn er in 2024 (en vermoedelijk ook voor 2025 en 2026) voor heel Nederland in totaal 29 opleidingsplekken beschikbaar. Het Radboudumc heeft er daarvan 3 toegewezen gekregen. Ieder jaar kunnen dus 3 artsen hun medisch-specialistische vervolgopleiding (msvo) dermatologie in het Radboudumc aanvangen. De overige 26 plekken zijn verdeeld over de academische ziekenhuis van Groningen (5 plekken), Utrecht (4 plekken), Amsterdam (5 plekken), Leiden (3 plekken), Rotterdam (5 plekken) en Maastricht (4 plekken). Ieder dermatologisch academisch opleidingscentrum heeft zijn eigen wervings- en selectiebeleid voor de hen toebedeelde opleidingsplaatsen. Er is dus geen landelijke centrale aanmelding voor de opleiding tot dermatoloog.
Hoe kom je in opleiding tot dermatoloog in het Radboudumc?
Voor de selectie van kandidaten voor deze opleidingsplaatsen, werven wij open middels een vacature die gepubliceerd wordt op de vacaturewebsite van het Radboudumc. Doorgaans start de werving in het voorafgaande voorjaar. Zodra de vacature is gepubliceerd op de vacaturewebsite, wordt deze ook gedeeld via LinkedIn. Solliciteren kan alleen via de link in de gepubliceerde vacature. Geïnteresseerden kunnen op de vacaturewebsite van het Radboudumc een jobalert aanmaken, zodat zij de nieuwste vacatures direct in hun mailbox ontvangen.
Na het sluiten van de vacaturetermijn volgt selectie van brieven en cv's. Voor de uit de brieven/cv's geselecteerde kandidaten volgt een e-assessment en een selectiegesprek met een sollicitatiecommissie die bestaat uit de opleider en plaatsvervangend opleider, 2 stafleden en een aios. De uiteindelijke keuze zal gebaseerd zijn op zowel brief, cv, uitkomst van het e-assessment en het selectiegesprek.
Opbouw van de msvo dermatologie
De medisch-specialistische vervolgopleiding dermatologie duurt 5 jaar en volgt de landelijke algemene opleidingskaders zoals beschreven in het Kaderbesluit CGS en het Kwaliteitskader Cluster 2 van FMS. Zie daarvoor deze link. Wie meer wil weten over de structuur van msvo's in het algemeen, kan daar op deze site van de FMS meer over te weten komen.
De specifieke eisen voor de msvo dermatologie zijn vastgelegd in het zogenaamde Besluit Dermatologie en Venerologie. Deze specifieke eisen zijn verder uitgewerkt in het Landelijk Opleidingsplan Dermatologie, dat is vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venererologie (NVDV). Daarin staat beschreven welke competenties en taken een aios tijdens de opleiding moet ontwikkelen en beheersen om uit te groeien tot een bekwaam dermatoloog. Per opleidingsthema zijn de leerdoelen beschreven waaraan de aios moet voldoen. Deze zogenaamde eindtermen van de msvo dermatologie gelden voor álle opleidingsinstellingen waar dermatologen worden opgeleid, zoöok voor het Radboudumc. Deze eindtermen zijn te vinden in het Landelijk Opleidingsplan deel 2. Iedere opleidingsinstelling geeft lokale invulling aan deze landelijk geldende eisen. De wijze waarop dat gebeurt, staat omschreven in een Lokaal Opleidingsplan, ook wel instellingsopleidingsplan genoemd. Door de lokale invulling van de landelijke eisen, kunnen opleidingsinstellingen accenten aanbrengen in de opleiding die passen bij onder andere hun eigen expertisebieden, onderzoekslijnen en regionale positionering. De dermatologie in het Radboudumc heeft een focus op inflammatoire dermatosen (voor zowel volwassenen als kinderen) en heeft een regionale verwijsfunctie voor complexe dermato-oncologie. Daarnaast hebben wij een landelijke verwijsfunctie voor aangeboren vaatmalformaties (HECOVAN-team) en nagelziekten. Op die domeinen krijgt je bij ons dan ook een extra stevige basis in je opleiding tot dermatoloog.
De msvo dermatologie in het Radboudumc
De opleiding tot dermatoloog omvat basisstages en een verdiepingsstage. De basisopleiding beoogt de aios op te leiden in de volgende thema’s:
- algemene polikliniek dermatologie;
- klinische werkzaamheden, waaronder dagbehandeling en klinische consulten;
- flebologie en lymfologie;
- dermato-oncologie;
- allergologie;
- venerologie;
- dermatopathologie;
- dermatochirurgie.
Door een scala aan algemene en speciele spreekuren geven wij invulling aan deze landelijke opleidingsthema’s en worden de aios gedurende hun opleiding aldus op al deze thema's opgeleid. Zo wordt het thema 'algemene polikliniek dermatologie' bij ons ingevuld door de stages 'poli-algemeen', spoedspreekuur, reuma-derma spreekuur, kinderdermatologie en biologicals spreekuur, het thema 'dermato-oncologie' wordt nader ingevuld door de stages 'aangezichtsspreekuur' en 'nevus-lymfoomspreekuur', en bestaat het thema 'dermatochirurgie' uit diverse dermatochirurgische stages, van 'basis', via 'gevorderden' tot 'complex'. Iedere stage heeft zijn specifieke leerdoelen die binnen het instellingsopleidingsplan verder zijn uitgewerkt.
Ieder kwartaal wordt er een spreekuurschema gemaakt (door de aios zelf, in samenspraak met de chef de policlinique en plv opleider) en rouleren de spreekuren tussen de aios, zodat de aios ieder kwartaal te maken krijgt met patiëntenzorg op de verschillende thema's. Zo kan het ene kwartaal een mix zijn van bv een spoedspreekuur, flebologische behandeling, OK-stage en lymfoomspreekuur, en het andere kwartaal algemene spreekuren, reuma-derma-spreekuur, gevorderde OK en klinische consulten. Gedurende de jaren van de opleiding zal de aios op die manier alle type spreekuren die bij de genoemde thema's horen, doorlopen, zodat de aios alle leerdoelen kan bereiken.
Naast deze basisstages wordt de aios in diens 4e of 5e opleidingsjaar in de gelegenheid gesteld om gedurende 6 maanden een aantal dagen per week verdieping door te maken op een door de aios zelf te verkiezen onderwerp / thema. De aios is geheel vrij in diens keuze van het onderwerp van de verdiepingsstage, en kan deze desgewenst in het Radboudumc, of in een andere RGS-erkende dermatologische opleidingsinstelling volgen.
Samenwerking in de regio
We werken nauw samen met opleidingsinstellingen die aan ons geaffilieerd zijn.
Onze aios volgen tijdens hun opleiding gedurende 6 maanden een perifere stage in hetzij het Canisius Wilhemina Ziekenhuis in Nijmegen (opleider: dr. J.A.C. Alkemade), hetzij in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch (opleider: drs. A.J. van Geest). Daar ervaren de aios de dynamiek van een algemeen ziekenhuis, met kortere consulttijden, meer patientencontacten en 'tweedelijns' problematiek.
Voor het thema 'allergologie' volgen de aios gedurende 3 maanden een allergiestage op de afdeling dermatologie van het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem/Elst (opleider: dr. M.B. Visch).
Met de artsen infectieziekten van GGD-Gelderland Zuid leiden wij onze aios op binnen het domein van de geslachtsziekten (venerologie). De aios participeren gedurende 3 maanden in de soa-spreekuren van de afdeling Seksuele Gezondheid van de GGD.
Onderwijs en scholing
Naast het 'werkplekleren' dat de vorm heeft van patiëntenzorg op de polikliniek, kliniek en poliklinische behandelkamers, krijgt de aios ook gestructureerd onderwijs aangeboden. Dit onderwijs omvat:
- Landelijk centraal cursorisch onderwijs. Dit onderwijs is voor alle aios dermatologie in Nederland gelijk (en verplicht), en verloopt volgens een rooster dat wordt vastgesteld door de Cursorisch Onderwijs Commissie (COCOM) van de NVDV. Het programma van dit zogenaamde COCOM onderwijs is bijgevoegd. Na iedere COCOM vindt een kennistoets plaats.
- Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO). Dit onderwijs wordt aangeboden door het Radboudumc en de OOR-ON, en omvat onderwerpen die de eigen discipline overstijgen. De aios volgt per jaar tenminste één DOO, en kiest zelf uit het aanbod van het Radboudumc.
- Lokaal cursorisch onderwijs. Twee maal per maand wordt een dagdeel besteed aan onderwijs aan aios. De aios stellen zelf een programma samen, dat afhangt van hun eigen onderwijsbehoeften. Dat kan bestaan uit een referaat door de aios zelf, een presentatie door een staflid, of een voordracht door een extern werkzame specialist, van zowel het eigen, als van een ander specialisme. Naast deze onderwijsmiddagen zijn er wekelijkse bijeenkomsten waarin onder andere landelijke richtlijnen worden besproken, SOA-scholing wordt verzorgd, en pathologie onderwijs wordt gegeven.
Daarnaast neemt de aios deel aan alle wetenschappelijke dagen van de NVDV (ook wel de 'landelijke dagen' genoemd), en bezoekt de aios één maal in diens opleidingstijd een internationaal congres naar keuze.
Voortgang en beoordeling
Lees hier algemene informatie over voortgang en beoordeling.
Als toestinstrumenten om te kunnen beoordelen of de aios diens leerdoelen behaalt, zetten wij KPB's (Korte Praktijkbeoordelingen), OSATS' (Objective structured assessment of technical skill) en CATs (Critically Appraised Topic) in. Ook vraagt de aios drie maal gedurende de opleiding 360-gradenfeedback over diens functioneren aan mede-aios, aan het verpleegkundig team en aan de administratieve medewerkers.
De voortgang van de aios wordt door de stafleden ieder kwartaal besproken in een Oordeel Opleidingsgroep vergadering, de zogenaamde OOG-bespreking. De aios heeft periodiek voortgangsgesprekken met de opleider, om de voortgang in ontwikkeling van de aios te bespreken, eventuele aanpassingen in het individuele opleidingsplan te markeren of verdere aandachtspunten te bespreken.
Bij start van iedere stage vindt een stagegesprek plaats met de stagesupervisor, waarin de reeds verworven competenties van het stagethema worden geïnventariseerd, en besproken wordt wat de concrete leerdoelen van de stage zijn en hoe aios en supervisor de leerdoelen zullen toetsen. Tegen het einde van de stage vindt steeds een stage-eindgesprek plaats waarin aios en supervisor bepalen of de leerdoelen zijn behaald en de stage afgesloten kan worden.
De aios houdt al diens vorderingen met betrekking tot de opleiding bij een digitaal portfolio. In dat e-porftolio worden alle stagegespreksverslagen, voortgangsgespreksverslagen, toetsinstrumenten, gevolgd onderwijs, gehouden referaten en bijgewoonde congressen vastgelegd. De aios beheert zelf dit e-portfolio.
De opleidingsgroep
Naast de 15 aios die bij ons in opleiding zijn, bestaat de opleidingsgroep dermatologie van het Radboudumc uit de hier werkzame dermatologen, en een physician assistant. Ieder van hen heeft algemene en specifieke taken ten aanzien van het opleiden van aios. Zij hebben allemaal een rol in het begeleiden en superviseren van de aios tijdens de algemeen georiënteerde spreekuren maar hebben ieder voor zich ook expertisegebieden waarin zij de aios onderwijzen en superviseren. Ons team bestaat uit:
- dr. J.M. (Roland) Mommers. Opleider. Algemene dermatologie;
- dr. M.M. (Michelle) van Rossum. Plaatsvervangend opleider. Nevi en lymfomen;
- prof. dr. E.M.G.J. (Elke) de Jong. Afdelingshoofd / leerstoelhouder dermatologie. Huid en systeemziekten;
- dr. M.M.B. (Marieke Seyger). Kinderdermatologie;
- dr. M.C. (Marcel) Pasch. Nagelziekten en operatieve dermatologie, incl Mohs' micrografische chirurgie;
- dr. C.J.M. (Carine) van der Vleuten. Flebologie, venereologie en congenitale vaatmalformaties (HECOVAN);
- dr. R.J.B. (Rieke) Driessen. Chef de policlinique. Acneiforme dermatosen;
- dr. M. (Marijke) Kamsteeg. Chef de clinique. Behandelunit, klinische opnamen, eczeem en operatieve dermatologie, incl Mohs' micrografische chirurgie;
- dr. S.F.K. (Satish) Lubeek. Dermato-oncologie, operatieve dermatologie incl Mohs' micrografische chirurgie en geriatrische dermatologie;
- dr. A.V. (André) Moyakine. Onderwijs coördinator van het geneeskunde-onderwijs. Algemene dermatologie en operatieve dermatologie;
- drs. D.E.M. (Demia) Tiemes. Algemene dermatologie en operatieve dermatologie, incl Mohs' micrografische chirurgie;
- drs. D.L.J. (Daan) Smulders. Algemene dermatologie en operatieve dermatologie;
- dhr. R.P. (Richard) Praster. Physician Assistant flebologische behandelingen.
De cultuur op de afdeling
Wij hechten aan een open, eerlijk, stimulerend en gelijkwaardig opleidingsklimaat. We erkennen en waarderen elkaars rollen en functies en spreken elkaar aan op verantwoordelijkheid, kwaliteit en gedrag. We vertrouwen elkaar, maken heldere afspraken en komen die ook na. Daarbij horen niet-hiërarchische omgangsvormen: we zijn gewend elkaar te tutoyeren. Stafleden en opleiders zijn gemakkelijk benaderbaar voor aios, zowel bij het vragen van supervisie, als voor andere zaken.
We geloven erin dat aios als medische professionals zélf richting geven aan hun eigen leer- en ontwikkelproces, zowel tijdens als ná hun opleiding. We hanteren daarom de uitgangspunten van 'self-directed learning' en 'a lifelong learning'.
Beginnende aios krijgen een wat ouderejaars aios als 'buddy' toegewezen, die de beginnende aios met raad en daad terzijde staat in de eerste paar maanden van de opleiding. Daarnaast is er de mogelijkheid dat een aios één van de stafleden als 'mentor' vraagt, om vertrouwelijk en informeel zaken te bespreken die de aios bezig houdt.
We vinden het belangrijk dat aios reflecteren op hun eigen professionele handelen. Daarom participeren alle aios in intervisiegroepen, waarin zij casuïstiek inbrengen om te bespreken met andere aios.
Daarnaast stimuleren wij dat aios zich ook op andere domeinen dan het medische hun rol als zorgprofessional ontwikkelen. Daarom participeren aios nadrukkelijk ook in afdelingsbrede overlegstructuren. Zo zijn zij betrokken bij polimanagement, roostering, kwaliteitsbewaking, incidentmeldingen, zorgregistratiezaken en uiteraard ook bij alle zaken die de opleiding betreffen.
Meer weten?
Als je meer wilt weten over de msvo dermatologie in het Radboudumc, neem dan contact op met:
Roland.Mommers@radboudumc.nl (opleider), of
Stafbureau dermatologie, via opleidingenonderwijs.derma@radboudumc.nl
